Sprawozdanie Biblioteki za 2009 r.

nowa podstrona, dodana 2010-03-17
 

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ I MERYTORYCZNEJ

MIEJSKIEJ I GMINNEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNNEJ W PRUDNIKU

ZA ROK 2009

ORGANIZACJA BIBLIOTEKI:

W 2009 roku Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Prudniku działała na podstawie Ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz. U 1997, Nr 85 poz. 539) jako gminna instytucja kultury pełniąca zadania centralnej biblioteki publicznej gminy w zakresie:

• gromadzenia, opracowywania i udostępniania materiałów bibliotecznych,

• udostępniania informacji bibliotecznej, bibliograficznej i rzeczowej oraz zaspokajania potrzeb informacyjnych i edukacyjnych, w tym samokształceniowych, zwłaszcza w zakresie wiedzy o regionie,

• dokumentowania kulturalnego, naukowego, gospodarczego i społecznego życia gminy Prudnik,

• udzielania filiom pomocy instrukcyjno-metodycznej oraz szkoleniowej,

• promowania czytelnictwa i zbiorów bibliotecznych.

• Ponadto, zgodnie z Porozumieniem Nr PP.III.0714-3/09 w sprawie powierzenia Gminie Prudnik zadań przewidzianych dla Powiatowej Biblioteki Publicznej w Prudniku, zawartym w Prudniku 9.07.2009 r. realizowaliśmy zadania powiatowe w zakresie gromadzenia, opracowywania i udostępniania materiałów bibliotecznych – literatura regionalna, naukowa oraz piękna z kanonu lektur szkolnych.

Zgodnie z wielowiekową tradycją oraz najnowszymi trendami światowego bibliotekarstwa nasza instytucja powinna być nie tylko lokalnym centrum kultury, ale też jednostką fundamentalną dla demokracji. Gromadząc dzieła wszystkich kultur, czasów i orientacji gwarantuje „każdemu obywatelowi dostęp do informacji, także o sprawach lokalnych i szerszego otoczenia, by mógł on wyrobić sobie pogląd i opinię na ich temat i uczestniczyć w demokratycznym decydowaniu o przyjmowanych rozwiązaniach. Stąd przekonanie, że tylko dobrze poinformowany obywatel może dobrze funkcjonować w demokratycznym społeczeństwie” (Jan Wołosz, Efektywna biblioteka publiczna w społeczeństwie informacyjnym). Uznanie biblioteki za ostoję demokracji przy jednoczesnym założeniu, że zaspokojenie potrzeb jej odbiorcy-klienta jest zadaniem priorytetowym leży u podstaw sukcesów bibliotek w USA czy krajach skandynawskich. Tam bowiem, mimo ogólnoświatowej tendencji do spadku zainteresowania czytelnictwem, związanym m.in. z konkurencją nowych mediów oraz starzeniem się społeczeństwa i związanymi z tym procesem schorzeniami uniemożliwiającymi bądź poważnie utrudniającymi lekturę, z bibliotek korzysta 40-70% populacji, podczas gdy w Polsce ten odsetek waha się pomiędzy 10 a 20% i systematycznie spada. W naszej Bibliotece (centrala i filie) zarejestrowaliśmy jako czytelników 14,75 % wszystkich mieszkańców gminy, jednakże w rzeczywistości odsetek korzystających z naszych usług jest nieco większy, gdyż statystyka ta nie uwzględnia osób korzystających tylko z usług Czytelni.

Od czterech lat, w miarę możliwości prawnych, finansowych i organizacyjnych wdrażamy długofalowe działania mające na celu odwrócenie niepokojącego zjawiska spadku czytelnictwa, widocznego również w naszej Bibliotece, które będą kontynuowane oraz wzbogacane w kolejnych latach. Podstawowym zadaniem była ocena kondycji Biblioteki, obejmująca jej zasoby i możliwości, ale też słabe strony oraz zagrożenia (poprzez analizę SWOT, która będzie powtarzana corocznie) i wypracowanie strategii dalszych działań. Obejmuje ona przede wszystkim poprawę dostępu do informacji, zwłaszcza wysoko wyspecjalizowanej oraz restrukturalizację księgozbioru poprzez systematyczną selekcję zbiorów oraz przemyślane zakupy dokonywane poprzez Komisję Zakupów i Selekcji Zbiorów tak, by był on atrakcyjny dla naszych odbiorców, a jednocześnie odzwierciedlał specyfikę poszczególnych agend bibliotecznych i terenu, na którym działamy. Oczywiście, nawet najbogatsza biblioteka nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić wszystkich potrzeb czytelniczych, dlatego rozszerzamy naszą współpracę w tym zakresie z innymi placówkami oraz podejmujemy działania mające na celu umożliwienie korzystania z sieci Internet we wszystkich agendach, gdzie jest to możliwe technicznie.

Wszyscy pracownicy centrali naszej Biblioteki mają przynajmniej średnie wykształcenie zawodowe, gorzej pod tym względem przedstawia się sytuacja w filiach. Pracownicy nie posiadający nawet średniego wykształcenia bibliotekarskiego – a uzyskanie takowego w związku z likwidacją przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego średnich szkół bibliotekarskich, są zatrudniani jako młodsi bibliotekarze i pozbawieni są możliwości dalszego awansu zawodowego. Niemniej na dzień dzisiejszy wszyscy pracownicy posiadają kwalifikacje zgodne z obowiązującymi wymaganiami Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na danym stanowisku, jakkolwiek brak wyższego (magisterskiego) wykształcenia zawodowego pracowników na kluczowych dla Biblioteki stanowiskach bywa przyczyną problemów i nieporozumień.

Ważną sprawą dla biblioteki byłaby zmiana jej struktury organizacyjnej, niestety obowiązujące rozwiązania prawne w Kodeksie Pracy uniemożliwiają na razie przeprowadzenie takiej racjonalizacji bez generowania dodatkowych kosztów. Zaś optymalizacja kosztów działania Biblioteki oraz ich racjonalizacja to kolejne ważne dla mnie zadanie, toteż są one na bieżąco monitorowane i analizowane pod kątem ich konieczności i efektywności, czemu służy m. in. regulamin zakupów poniżej wartości 14.000 €.

Jest oczywiste, że żadna, nawet największa biblioteka, nie będzie w pełni efektywna, jeśli będzie próbowała zaspokoić wszystkie potrzeby swoich odbiorców własnymi zbiorami i usługami, bez wsparcia sieci bibliotecznej i innych instytucji kultury. Stąd też nacisk na współpracę z Muzeum, ośrodkami kultury, szkołami w gminie oraz bibliotekami w województwie i w kraju, zarówno w ramach sieci bibliotek publicznych jak też bibliotekami szkolnymi, uczelnianymi, naukowymi i pedagogicznymi oraz Biblioteką Narodową. Bacznie obserwujemy program Biblioteka+ oraz Program Rozwoju Bibliotek, niestety kryzys spowodował obcięcie finansowania w tym pierwszym w najbardziej interesującym nas zakresie, natomiast drugi na dzień dzisiejszy jest dla naszej placówki niezbyt opłacalny, ponieważ generowałby spore obciążenie dla budżetu Biblioteki, a zatem pośrednio i Gminy przy proporcjonalnie niewielkich korzyściach. Wśród regionalnych i ogólnopolskich konkursów grantowych wiele potencjalnie atrakcyjnych programów jest dla nas niedostępnych ze względów formalnych. Jesteśmy otwarci na potrzeby środowiska i organizacji oraz stowarzyszeń działających na terenie, jeżeli tylko odpowiedzą na naszą ofertę współpracy oraz współdziałania. Podjęliśmy działania mające na celu coraz dokładniejsze poznanie naszych obecnych jak również potencjalnych odbiorców oraz ich potrzeb, tak byśmy w przyszłości mogli konstruować ofertę możliwie najlepiej przystosowaną do dynamicznie zmieniających się zainteresowań klientów-czytelników. Zakupiliśmy nowe formy książki – dyski CD, CD-mp³ i DVD, na razie zainteresowanie nimi nie jest zbyt duże, ale i nasza oferta jest skromna, koncentrująca się na lekturach oraz klasyce. Niemniej będziemy systematycznie ją rozszerzać, mamy również nadzieję, że dzięki niej dotrzemy do osób słabowidzących, dotychczas rzadko korzystających z oferty Biblioteki. Podjęliśmy działania marketingowe mające budować image biblioteki jako instytucji nowoczesnej i przyjaznej, m. in. poprzez szersze zaangażowanie naszej instytucji w życie kulturalne miasta.

Zdaję sobie sprawę, że mnie i pracowników Biblioteki czeka bardzo dużo pracy, konieczna będzie też zmiana myślenia o naszej instytucji nie tylko wśród społeczeństwa, ale też samych bibliotekarzy, nim osiągniemy wyniki porównywalne z tymi, jakie osiągania biblioteki w krajach skandynawskich czy USA. Niemniej podjęliśmy już pierwsze kroki i działania, które mają na celu przełamanie stereotyów dotyczących biblioteki i które – mamy taką nadzieję – przyniosą wymierne rezultaty w kolejnych latach.

Sieć bibliotek publicznych w gminie Prudnik w 2009 roku:

1. Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Prudniku:

- Wypożyczalnia dla Dorosłych;

- Oddział dla Dzieci;

- Czytelnia;

- Dział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów

2. Filie miejskie:

- Filia nr 1, ul. Wyszyńskiego 8/48

- Filia nr 2, ul. Kombatantów 18/2

3. Filie wiejskie:

- Filia w Łące Prudnickiej;

- Filia w Moszczance;

- Filia w Rudziczce;

- Filia w Szybowicach.

KADRY MIEJSKIEJ I GMINNEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNNEJ W PRUDNIKU:

W 2009 r. Biblioteka posiadała 10,75 etatu przeliczeniowego, zatrudniając 14 osób:

- 6 pracowników merytorycznych pełnozatrudnionych;

- 2 pracowników merytorycznych niepełnozatrudnionych - 5/8 etatu;

- 5 pracowników merytorycznych niepełnozatrudnionych - ½ etatu;

- 2 pracowników obsługi niepełnozatrudnionych – ½ etatu.

Zatrudnienie w Bibliotece, mimo zwiększenia zakresu działania oraz zaleceń teoretyków bibliotekoznawstwa, pozostaje od lat na niezmienionym poziomie.

FINANSE MIEJSKIEJ I GMINNEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNNEJ W PRUDNIKU:

Budżet Miejskiej i Gminnej Biblioteki Publicznej w Prudniku za rok 2009 wynosił 466 538,82 złote, z czego:

- dotacja z Gminy Prudnik 444 929,00

w tym przekazana przez Gminę na podstawie porozumienia

ze Starostwem Powiatowym dotacja celowa

na zakup księgozbioru (Porozumienie nr PP.III.0714 -3/09 z 9.07.2009 r.) 10 000,00

- środki Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przekazane

w ramach PROGRAMU Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Literatura i czytelnictwo. Priorytet 2: Zakup nowości wydawniczych dla bibliotek

(Umowa nr BN/9127/09w, zawarta w dniu 16.06.2009 r) 7 871,00

- dochody własne (usługi kserograficzne, Internet, sprzedaż prac dzieci) 3 463,82

Środki z budżetu wydatkowano m.in.. na:

- wynagrodzenia osobowe 256 911,00

w tym

płace 246 031,00

- zakup księgozbioru 41 134,00

- czynsze 35 321,09

- zakup energii elektr., cieplnej i wody 34 923,51 - usługi 40 787,77 - materiały i wyposażenie 27 912,20 - prenumerata czasopism 8 321,53

- podróże służbowe 360,77

Od 01.01.2009 r. nastąpiła zmiana wynagrodzenia pracowników biblioteki – średnio o 10%.

Średnia płaca pracowników merytorycznych biblioteki w 2009 r. wynosiła 1920,80 (9,75 etatu przeliczeniowego), wszystkich pracowników instytucji – 1873,47.

ZBIORY BIBLIOTECZNE:

Na koniec 2009 księgozbiór Miejskiej i Gminnej biblioteki Publicznej w Prudniku liczył 110 549 woluminów, z czego w 2009 r. przybyło 1852 książek oraz 11 zbiorów audiowizualnych, w tym z zakupu:

W 2009 r. ubytkowaliśmy 5226 egzemplarzy książek w wyniku selekcji.

Duża liczba ubytków wiąże się z podjęciem planowej i systematycznej selekcji księgozbiorów Biblioteki (centrala i filie), mającej na celu poprawę jakościową poprzez usunięcie pozycji niepotrzebnie zwiększających stan ilościowy zbiorów i zajmujących powierzchnię. Zgodnie z wytycznymi IFLA selekcja i zakupy winny prowadzić do wymiany księgozbioru co 10 lat Podejmując trud dokładnej rewizji i selekcji zbiorów przywołaliśmy słowa Jana Wołosza, iż „biblioteka publiczna [...] nie powinna przechowywać w swoich zbiorach materiałów zdezaktualizowanych, zbędnych, nie wykorzystywanych przez użytkowników”. Oczywiście, planowa selekcja zbiorów będzie kontynuowana w kolejnych latach i obejmie zarówno całość księgozbioru jak i czasopisma oraz zbiory audialne i medialne. Z selekcji wyłączone zostaną zbiory o specjalnym znaczeniu: nieliczne w naszych zbiorach wydawnictwa sprzed 1945 r., prudniczana oraz Księgozbiór Harry'ego Thürka.

Książki zakupione do zbiorów oraz przyjęte jako dary to przede wszystkim najbardziej poszukiwane tytuły i dziedziny, wybrane w oparciu o postulaty zgłaszane przez czytelników oraz dezyderatki: lektury szkolne oraz opracowania z ekonomii, prawa, nauk humanistycznych.

Nasi czytelnicy złożyli 10 zamówień na wypożyczenia międzybiblioteczne prosząc o sprowadzenie 17 tytułów książek z bibliotek na terenie całego kraju oraz kserograficznych odbitek 35 artykułów z czasopism dostępnych w innych bibliotekach. Zrealizowaliśmy 8 zamówień sprowadzając 9 książek (część tytułów była niedostępna bądź czas realizacji byłby zbyt długi wobec czego zamawiający rezygnował z danej pozycji) i 20 artykułów.

Opracowano formalnie i rzeczowo 2000 egzemplarzy książek (ok. 1800 tytułów).

Prowadzono prace przy porządkowaniu katalogu alfabetycznego i rzeczowego tudzież tworzeniu katalogu komputerowego w programie Sowa.

Prenumerata prasy: 60 tytułów, w tym 9 dla dzieci i młodzieży, za ogólną kwotę 8 396,59 (filie – tylko I kwartał)

UDOSTĘPNIANIE ZBIORÓW

W 2009 roku zarejestrowaliśmy 4290 czytelników, w tym w centrali 2592, filiach miejskich 817 i filiach wiejskich 881.
Zanotowaliśmy 31 839 odwiedzin w bibliotece, z czego 25 285 w wypożyczalni, 6402 w czytelni, z czego 658 w czytelni internetowej (MiGBP i filia Rudziczka), oraz 2808 w Oddziale dla Dzieci.

Naszym czytelnikom udostępniliśmy łącznie 89036 jednostek zbiorów bibliotecznych, w tym 70 158 książek i 10696 nieoprawnych czasopism oraz 116 zbiorów audiowizualnych, udostępnianych od grudnia 2008 r.

Szczegółowe dane dot. udostępnień w poszczególnych agendach przedstawia poniższa tabela:

Zbiory audiowizualne wypożyczano w Wypożyczalni dla Dorosłych i Oddziale dla Dzieci.

W kontekście tych danych warto zwrócić uwagę na duży wzrost zainteresowania prasą, co można wiązać zarówno z rosnącymi cenami prasy i pauperyzacją społeczeństwa (prasa codzienna, kolorowa, dla pań) jak i z coraz większym zapotrzebowaniem na szybką a jednocześnie wiarygodną, łatwą do zweryfikowania, atrakcyjną dla odbiorcy informację (prasa popularno-naukowa).

DZIAŁALNOŚĆ INFORMACYJNO-BIBLIOGRAFICZNA

Wszystkie agendy biblioteki oferują czytelnikom usługi informacyjne a koordynatorem tej działalności jest Czytelnia Miejskiej i Gminnej Biblioteki Publicznej w Prudniku przy ulicy Zamkowej. Z usługi tej korzystają przede wszystkim uczniowie i studenci jak również osoby dokształcające się. W 2009 roku wszystkie agendy biblioteczne udzieliły 3666 informacji, w tym 870 bibliotecznych, 292 bibliograficznych oraz 2504 faktograficznych.

W Czytelni mieści się lokalny Punkt Informacji Europejskiej oraz Punkt Informacji o Prudniku i Miastach Partnerskich. Zasoby obu Punktów są wzbogacane poprzez zakupy oraz dzięki współpracy z instytucjami zajmującymi się tą problematyką. Ponadto w ramach programu Ispoko uruchomiliśmy możliwość korzystania z porad prawnych.

W Czytelni działa punkt internetowy, dzięki któremu wzbogacamy naszą ofertę informacyjną o wyszukiwanie informacji w światowej sieci www. Zasady korzystania z internetu reguluje Regulamin czytelni internetowej.

POPULARYZACJA KSIĄŻKI I CZYTELNICTWA

W 2009 roku Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna oprócz swej podstawowej działalności polegającej na gromadzeniu, opracowaniu i udostępnianiu zbiorów, zorganizowała 373 imprezy dla dzieci oraz dorosłych, w tym 63  dla dorosłych i dla dzieci 310.

Wszystkie nasze działania mają na celu popularyzację czytelnictwa oraz książki w różnych, także tych najnowocześniejszych postaciach (nagrania na CD i CD-MP3, DVD, w przyszłości, w miarę możliwości finansowych, również e-book), jak również pozyskanie nowych czytelników, wśród dzieci i młodzieży oraz osób starszych. Będą one kontynuowane w latach następnych poprzez inicjatywy własne biblioteki oraz we współpracy z innymi instytucjami.