SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ I MERYTORYCZNEJ

MIEJSKIEJ I GMINNEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNNEJ W PRUDNIKU

ZA ROK 2008

ORGANIZACJA BIBLIOTEKI:

W 2008 roku Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Prudniku działała jako gminna instytucja kultury pełniąc zadania centralnej biblioteki publicznej gminy w zakresie:

• gromadzenia, opracowywania i udostępniania materiałów bibliotecznych,

• udostępniania informacji bibliotecznej, bibliograficznej i rzeczowej oraz zaspokajania potrzeb informacyjnych i edukacyjnych, w tym samokształceniowych, zwłaszcza w zakresie wiedzy o regionie,

• dokumentowania kulturalnego, naukowego, gospodarczego i społecznego życia gminy Prudnik,

• udzielania filiom pomocy instrukcyjno-metodycznej oraz szkoleniowej,

• promowania czytelnictwa i zbiorów bibliotecznych.

Zgodnie z wielowiekową tradycją oraz najnowszymi trendami światowego bibliotekarstwa nasza instytucja powinna być nie tylko lokalnym centrum kultury, ale też jednostką fundamentalną dla demokracji. Gromadząc dzieła wszystkich kultur, czasów i orientacji gwarantuje „każdemu obywatelowi dostęp do informacji, także o sprawach lokalnych i szerszego otoczenia, by mógł on wyrobić sobie pogląd i opinię na ich temat i uczestniczyć w demokratycznym decydowaniu o przyjmowanych rozwiązaniach. Stąd przekonanie, że tylko dobrze poinformowany obywatel może dobrze funkcjonować w demokratycznym społeczeństwie” (Jan Wołosz, Efektywna biblioteka publiczna w społeczeństwie informacyjnym). Uznanie biblioteki za ostoję demokracji przy jednoczesnym założeniu, że zaspokojenie potrzeb jej odbiorcy-klienta jest zadaniem priorytetowym leży u podstaw sukcesów bibliotek w USA czy krajach skandynawskich. Tam bowiem, mimo ogólnoświatowej tendencji do spadku zainteresowania czytelnictwem, związanym m.in. z konkurencją nowych mediów oraz starzeniem się społeczeństwa i związanymi z tym procesem schorzeniami uniemożliwiającymi bądź poważnie utrudniającymi lekturę, z bibliotek korzysta 40-70% populacji, podczas gdy w Polsce ten odsetek waha się pomiędzy 10 a 20% i systematycznie spada. W naszej Bibliotece (centrala i filie) zarejestrowaliśmy jako czytelników 15,2 % wszystkich mieszkańców gminy, jednakże w rzeczywistości odsetek korzystających z naszych usług jest nieco większy, gdyż statystyka ta nie uwzględnia osób korzystających tylko z usług Czytelni.

Od ubiegłego roku wdrażane są długofalowe działania mające na celu odwrócenie niepokojącego zjawiska spadku czytelnictwa, widocznego również w naszej Bibliotece, które będą kontynuowane. Podstawowym zadaniem była ocena kondycji Biblioteki, obejmująca jej zasoby i możliwości, ale też słabe strony oraz zagrożenia (poprzez analizę SWOT, która będzie powtarzana corocznie) i wypracowanie strategii dalszych działań. Po raz pierwszy przeprowadzone zostały roczne oceny pracowników instytucji. Wszyscy pracownicy centrali naszej Biblioteki mają średnie wykształcenie zawodowe, gorzej pod tym względem przedstawia się sytuacja w filiach. Są to kwalifikacje zgodne z obowiązującymi wymaganiami Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, niemniej brak wyższego (magisterskiego) wykształcenia zawodowego pracowników na kluczowych dla Biblioteki stanowiskach bywa przyczyną problemów. Bardzo ważne jest dla mnie racjonalne wydatkowanie środków otrzymywanych od Samorządu Gminy w ramach dotacji podmiotowej, realizowane m. in. poprzez Komisję Zakupów i Selekcji Zbiorów, współpracującej z kierownictwem jednostki przy tworzeniu wartościowego i zróżnicowanego księgozbioru atrakcyjnego dla naszych klientów, a więc uwzględniającego specyfikę poszczególnych agend. Wszystkie pozostałe zakupy są na bieżąco monitorowane i analizowane pod kątem ich konieczności i efektywności, wprowadzony został regulamin zakupów poniżej wartości 14.000 €.

Jest oczywiste, że żadna, nawet największa biblioteka, nie będzie w pełni efektywna, jeśli będzie próbowała zaspokoić wszystkie potrzeby swoich odbiorców własnymi zbiorami i usługami, bez wsparcia sieci bibliotecznej i innych instytucji kultury. Stąd też nacisk na współpracę z Muzeum, ośrodkami kultury, szkołami w gminie oraz bibliotekami w województwie i w kraju, zarówno w ramach sieci bibliotek publicznych jak też bibliotekami uczelnianymi, naukowymi i pedagogicznymi oraz Biblioteką Naukową. Podjęliśmy współpracę z Instytutem Książki z Krakowa, przygotowujemy się do przystąpienia do programu Biblioteka+. Bacznie obserwujemy regionalne i ogólnopolskie konkursy grantowe, niestety wiele potencjalnie atrakcyjnych programów jest dla nas niedostępnych ze względów formalnych. Jesteśmy otwarci na potrzeby środowiska i organizacji oraz stowarzyszeń działających na terenie, jeżeli tylko odpowiedzą na naszą ofertę współpracy i współdziałania. Podjęliśmy działania mające na celu coraz dokładniejsze poznanie naszych obecnych i potencjalnych odbiorców oraz ich potrzeb, tak byśmy w przyszłości mogli konstruować ofertę możliwie najlepiej przystosowaną do dynamicznie zmieniających się zainteresowań klientów-czytelników. Zakupiliśmy nowe formy książki – dysków CD, CD-mp³ i DVD. Podjęliśmy działania marketingowe mające budować image biblioteki jako instytucji nowoczesnej i przyjaznej.

Zdaję sobie sprawę, że mnie i pracowników Biblioteki czeka bardzo dużo pracy, nim osiągniemy wyniki porównywalne z tymi, jakie osiągania biblioteki w krajach „starej” Unii. Niemniej podjęliśmy już pierwsze kroki i działania, które będą kontynuowane i rozwijane w kolejnych latach.

Sieć bibliotek publicznych w gminie Prudnik w 2008 roku:

1. Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Prudniku:

- Wypożyczalnia dla Dorosłych;

- Oddział dla Dzieci;

- Czytelnia;

- Dział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów

2. Filie miejskie:

- Filia nr 1, ul. Wyszyńskiego 8/48

- Filia nr 2, ul. Kombatantów 18/2

3. Filie wiejskie:

- Filia w Łące Prudnickiej;

- Filia w Moszczance;

- Filia w Rudziczce;

- Filia w Szybowicach.

KADRY MIEJSKIEJ I GMINNEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNNEJ W PRUDNIKU:

W 2008 r. Biblioteka posiadała 10,75 etatu przeliczeniowego, zatrudniając 14 osób:

- 6 pracowników merytorycznych pełnozatrudnionych;

- 2 pracowników merytorycznych niepełnozatrudnionych - 5/8 etatu;

- 5 pracowników merytorycznych niepełnozatrudnionych - ½ etatu;

- 2 pracowników obsługi niepełnozatrudnionych – ½ etatu.

FINANSE MIEJSKIEJ I GMINNEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNNEJ W PRUDNIKU:

Budżet Miejskiej i Gminnej Biblioteki Publicznej w Prudniku za rok 2008 wynosił 442 046,00 złote, z czego:

- dotacja z Gminy Prudnik 401 762,00

w tym przekazana przez Gminę na podstawie porozumienia

ze Starostwem Powiatowym dotacja celowa

na zakup księgozbioru (Porozumienie nr Or.I.0118-1/08 z 16.06.2008 r.) 10 000,00

- środki Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przekazane

w ramach programu Promocja czytelnictwa, priorytet I: Rozwój

księgozbiorów bibliotek (Umowa nr BN/12596/08w, zawartej w dniu 1.08.2008 r) 23 584,00

- dochody własne (usługi kserograficzne, Internet, sprzedaż prac dzieci)

Środki z budżetu wydatkowano m.in.. na:

- wynagrodzenia osobowe 225 703,00

w tym

płace 223 665,00

- zakup księgozbioru 57 795,99

- zakup energii 4 909,55

- czynsze za lokale 38 212,20

- prenumerata czasopism 10 204,79

- podróże służbowe 800,67

Od 01.01.2007 r. nastąpiła zmiana wynagrodzenia pracowników biblioteki – średnio o 5%.

Średnia płaca pracowników merytorycznych biblioteki w 2008 r. wynosiła 1897,- (9,75 etatu przeliczeniowego), a licząc wszystkich pracowników instytucji – 1749,63.

ZBIORY BIBLIOTECZNE:

Na koniec 2008 księgozbiór Miejskiej i Gminnej biblioteki Publicznej w Prudniku liczył 113921 woluminów, z czego w 2008 r. przybyło 2533 książek, w tym:

- 2013 egzemplarzy (w tym 1980 książek i 33 zbiorów audialnych) z zakupu na ogólną kwotę złotych 57 795,99, w tym:

* 886 woluminów za 23 584,00 złote ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego wydatkowanych w ramach programu Promocja czytelnictwa, Priorytet I – Rozwój księgozbiorów bibliotek;

* 301 woluminów za 10 000,00 złotych ze środków Starostwa Powiatowego

• z darów - 553 egzemplarze o wartości 13 912,76

W 2008 r. ubytkowaliśmy 2139 egzemplarzy książek w wyniku selekcji.

Duża liczba ubytków wiąże się z podjęciem planowej i systematycznej selekcji księgozbiorów Biblioteki (centrala i filie), mającej na celu poprawę jakościową poprzez usunięcie pozycji niepotrzebnie zwiększających stan ilościowy zbiorów i zajmujących powierzchnię. Zgodnie z wytycznymi IFLA selekcja i zakupy winny prowadzić do wymiany księgozbioru co 10 lat Podejmując trud dokładnej rewizji i selekcji zbiorów przywołaliśmy słowa Jana Wołosza, iż „biblioteka publiczna [...] nie powinna przechowywać w swoich zbiorach materiałów zdezaktualizowanych, zbędnych, nie wykorzystywanych przez użytkowników”. Oczywiście, planowa selekcja zbiorów będzie kontynuowana w kolejnych latach i obejmie zarówno całość księgozbioru jak i czasopisma oraz zbiory audialne i medialne. Z selekcji wyłączone zostaną zbiory o specjalnym znaczeniu: nieliczne w naszych zbiorach wydawnictwa sprzed 1945 r., prudniczana oraz Księgozbiór Harry'ego Thürka.

Książki zakupione do zbiorów oraz przyjęte jako dary to przede wszystkim najbardziej poszukiwane tytuły i dziedziny, wybrane w oparciu o postulaty zgłaszane przez czytelników oraz dezyderatki: lektury szkolne oraz opracowania z ekonomii, prawa, nauk humanistycznych.

Nasi czytelnicy złożyli 15 zamówień na wypożyczenia międzybiblioteczne prosząc o sprowadzenie 32 tytułów książek z bibliotek na terenie całego kraju oraz kserograficznych odbitek 28 artykułów z czasopism dostępnych w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej. Zrealizowaliśmy wszystkie zamówienia sprowadzając 24 książki (część tytułów była niedostępna bądź czas realizacji byłby zbyt długi wobec czego zamawiający rezygnował z danej pozycji).

Opracowano formalnie i rzeczowo 2500 egzemplarzy książek (ok. 2400 tytułów).

Prowadzono prace przy porządkowaniu katalogu alfabetycznego i rzeczowego tudzież tworzeniu katalogu komputerowego w programie Sowa.

Prenumerata prasy: 58 tytułów, w tym 9 dla dzieci i młodzieży, za ogólną kwotę 10 204,79

UDOSTĘPNIANIE ZBIORÓW

W 2008 roku zarejestrowaliśmy 4460 czytelników, w tym w centrali 2658, filiach miejskich 895 i filiach wiejskich 907.



Zanotowaliśmy 33 351 odwiedzin w bibliotece, z czego 24 996 w wypożyczalni, 6236 w czytelni, z czego 327 w czytelni internetowej, oraz 2119 w Oddziale dla Dzieci.

Naszym czytelnikom udostępniliśmy łącznie 87 722 jednostek zbiorów bibliotecznych, w tym 78291 książek i 9428 nieoprawnych czasopism oraz 3 zbiory audiowizualne, będące nowością w naszej ofercie dla czytelników

Szczegółowe dane dot. udostępnień w poszczególnych agendach przedstawia poniższa tabela:

Zbiory audiowizualne wypożyczał Oddział dla Dzieci.

DZIAŁALNOŚĆ INFORMACYJNO-BIBLIOGRAFICZNA

Wszystkie agendy biblioteki oferują czytelnikom usługi informacyjne a koordynatorem tej działalności jest Czytelnia Miejskiej i Gminnej Biblioteki Publicznej w Prudniku przy ulicy Zamkowej. Z usługi tej korzystają przede wszystkim uczniowie i studenci jak również osoby dokształcające się. W 2008 roku wszystkie agendy biblioteczne udzieliły 2556 informacji, w tym 661 bibliotecznych, 336 bibliograficznych oraz 1559 faktograficznych.

W Czytelni mieści się lokalny Punkt Informacji Europejskiej oraz Punkt Informacji o Prudniku i Miastach Partnerskich. Zasoby obu Punktów są wzbogacane poprzez zakupy oraz dzięki współpracy z instytucjami zajmującymi się tą problematyką.

W Czytelni działa punkt internetowy, dzięki któremu wzbogacamy naszą ofertę informacyjną o wyszukiwanie informacji w światowej sieci www. Zasady korzystania z internetu reguluje Regulamin czytelni internetowej.

POPULARYZACJA KSIĄŻKI I CZYTELNICTWA

W 2008 roku Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna oprócz swej podstawowej działalności polegającej na gromadzeniu, opracowaniu i udostępnianiu zbiorów, zorganizowała 353 imprezy dla dzieci oraz dorosłych, w tym:

- spotkania autorskie: 5 dla dorosłych i 8 dla dzieci ;

- odczyty i pogadanki: 8 dla dorosłych i 40 dla dzieci;

- dyskusje nad książką: 17 dla dorosłych i 30 dla dzieci;

- głośne czytanie: 34 spotkania dla dzieci;

- konkursy: 5 dla dorosłych i 52 dla dzieci;

- lekcje biblioteczne: 49 dla dzieci;

- 25 wieczorów baśni;

- wycieczki do biblioteki: 14 dorosłych, 27 dzieci;

- inne imprezy czytelnicze: 7 dla dorosłych oraz 32 dla dzieci.

Ponadto przygotowaliśmy 49 wystawek dla dorosłych i 25 dla dzieci oraz 17 wystaw, eksponowanych w korytarzu MiGBP w Prudniku.

Wszystkie nasze działania mają na celu pozyskanie nowych czytelników, zarówno wśród dzieci i młodzieży, jak i osób starszych i będą – m.in. dzięki nowym inicjatywom Instytutu Książki – kontynuowane w 2009 r. i latach następnych.