SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ I MERYTORYCZNEJ

MIEJSKIEJ I GMINNEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNNEJ W PRUDNIKU

ZA ROK 2007

ORGANIZACJA BIBLIOTEKI:

W 2007 roku Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Prudniku działała jako gminna instytucja kultury pełniąc zadania centralnej biblioteki publicznej gminy w zakresie:

• gromadzenia, opracowywania i udostępniania materiałów bibliotecznych,

• udostępniania informacji bibliotecznej, bibliograficznej i rzeczowej oraz zaspokajania potrzeb informacyjnych i edukacyjnych, w tym samokształceniowych, zwłaszcza w zakresie wiedzy o regionie,

• dokumentowania kulturalnego, naukowego, gospodarczego i społecznego życia gminy Prudnik,

• udzielania filiom pomocy instrukcyjno-metodycznej oraz szkoleniowej,

• promowania czytelnictwa i zbiorów bibliotecznych.

Zgodnie z wielowiekową tradycją oraz najnowszymi trendami światowego bibliotekarstwa nasza instytucja powinna być nie tylko lokalnym centrum kultury, ale też jednostką fundamentalną dla demokracji. Gromadząc dzieła wszystkich kultur, czasów i orientacji gwarantuje „każdemu obywatelowi dostęp do informacji, także o sprawach lokalnych i szerszego otoczenia, by mógł on wyrobić sobie pogląd i opinię na ich temat i uczestniczyć w demokratycznym decydowaniu o przyjmowanych rozwiązaniach. Stąd przekonanie, że tylko dobrze poinformowany obywatel może dobrze funkcjonować w demokratycznym społeczeństwie” (Jan Wołosz, Efektywna biblioteka publiczna w społeczeństwie informacyjnym). Uznanie biblioteki za ostoję demokracji przy jednoczesnym założeniu, że zaspokojenie potrzeb jej odbiorcy-klienta jest zadaniem priorytetowym leży u podstaw sukcesów bibliotek w USA czy krajach skandynawskich. Tam bowiem, mimo ogólnoświatowej tendencji do spadku zainteresowania czytelnictwem, związanym m.in. z konkurencją nowych mediów oraz starzeniem się społeczeństwa i związanymi z tym procesem schorzeniami uniemożliwiającymi bądź poważnie utrudniającymi lekturę, z bibliotek korzysta 40-70% populacji, podczas gdy w Polsce ten odsetek waha się pomiędzy 10 a 20% i systematycznie spada. W naszej Bibliotece (centrala i filie) zarejestrowaliśmy jako czytelników ok. 15 % wszystkich mieszkańców gminy, jednakże w rzeczywistości odsetek korzystających z naszych usług jest nieco większy, gdyż statystyka ta nie uwzględnia osób korzystających tylko z usług Czytelni.

Od ubiegłego roku wdrażane są długofalowe działania mające na celu odwrócenie niepokojącego zjawiska spadku czytelnictwa w naszej Bibliotece, które będą kontynuowane. Podstawowym zadaniem była ocena kondycji Biblioteki, obejmująca jej zasoby i możliwości, ale też słabe strony oraz zagrożenia (poprzez analizę SWOT, która będzie powtarzana corocznie) i wypracowanie strategii dalszych działań. Baczną uwagę zwróciłam na powstanie systemu oceny pracy pracowników, który będzie w przyszłości podstawą opracowania nowej struktury instytucji . Bardzo ważne jest dla mnie racjonalne wydatkowanie środków otrzymywanych od Samorządu Gminy w ramach dotacji podmiotowej, czego wyrazem było również powołanie Komisji Zakupów i Selekcji Zbiorów, współpracującej z kierownictwem jednostki przy tworzeniu wartościowego i zróżnicowanego księgozbioru atrakcyjnego dla naszych klientów, a więc uwzględniającego specyfikę poszczególnych agend. Podjęliśmy starania o zmianę lokalu na bardziej przyjazny czytelnikom, również z dysfunkcją ruchu, co zaowocowało decyzją o adaptacji na nasze potrzeby obecnej siedziby POK. Wszyscy pracownicy centrali naszej Biblioteki mają średnie wykształcenie zawodowe, gorzej pod tym względem przedstawia się sytuacja w filiach. Niemniej brak wyższego (magisterskiego) wykształcenia zawodowego pracowników na kluczowych dla Biblioteki stanowiskach bywa przyczyną problemów.

Jest oczywiste, że żadna, nawet największa biblioteka, nie będzie w pełni efektywna, jeśli będzie próbowała zaspokoić wszystkie potrzeby swoich odbiorców własnymi zbiorami i usługami, bez wsparcia sieci bibliotecznej i innych instytucji kultury. Stąd też nacisk na dobrą współpracę z Muzeum, ośrodkami kultury, szkołami w gminie oraz bibliotekami w województwie i w kraju, zarówno w ramach sieci bibliotek publicznych jak też bibliotekami uczelnianymi, naukowymi i pedagogicznymi oraz Biblioteką Naukową. Podjęliśmy współpracę z Instytutem Książki z Krakowa, czego wyrazem jest powołanie Dyskusyjnego Klubu Książki w Filii nr 1 i prace przygotowawcze przed powstaniem kolejnych. Bacznie obserwujemy regionalne i ogólnopolskie konkursy grantowe. Jesteśmy otwarci na potrzeby środowiska i organizacji oraz stowarzyszeń działających na terenie, jeżeli tylko odpowiedzą na naszą ofertę współpracy i współdziałania. Podjęliśmy działania mające na celu coraz dokładniejsze poznanie naszych obecnych i potencjalnych odbiorców oraz ich potrzeb, tak byśmy w przyszłości mogli konstruować ofertę możliwie najlepiej przystosowaną do dynamicznie zmieniających się zainteresowań klientów-czytelników. Po raz pierwszy dokonaliśmy zakupu nowych form książki – dysków CD, CD-mp³ i DVD. Podjęliśmy działania marketingowe mające budować image biblioteki jako instytucji nowoczesnej i przyjaznej.

Zdaję sobie sprawę, że mnie i pracowników Biblioteki czeka bardzo dużo pracy, nim osiągniemy wyniki porównywalne z tymi, jakie osiągania biblioteki w krajach „starej” Unii. Niemniej podjęliśmy już pierwsze kroki i działania, które będą kontynuowane i rozwijane w kolejnych latach.

Sieć bibliotek publicznych w gminie Prudnik w 2007 roku:

1. Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Prudniku:

   - Wypożyczalnia dla Dorosłych;

   - Oddział dla Dzieci;

   - Czytelnia;

   - Dział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów

2. Filie miejskie:

   - Filia nr 1, ul. Wyszyńskiego 8/48

   - Filia nr 2, ul. Kombatantów 18/2

3. Filie wiejskie:

   - Filia w Łące Prudnickiej;

   - Filia w Moszczance;

   - Filia w Rudziczce;

   - Filia w Szybowicach.

KADRY MIEJSKIEJ I GMINNEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNNEJ W PRUDNIKU:

W 2007 r. Biblioteka posiadała 10,75 etatu przeliczeniowego, zatrudniając 14 osób:

- 6 pracowników merytorycznych pełnozatrudnionych;

- 2 pracowników merytorycznych niepełnozatrudnionych - 5/8 etatu;

- 5 pracowników merytorycznych niepełnozatrudnionych - ½ etatu;

- 2 pracowników obsługi niepełnozatrudnionych – ½ etatu.

FINANSE MIEJSKIEJ I GMINNEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNNEJ W PRUDNIKU:

Budżet Miejskiej i Gminnej Biblioteki Publicznej w Prudniku za rok 2007 wynosił 423 612,32 złote, z czego:

- dotacja z Gminy Prudnik 386 159,00

w tym przekazana przez Gminę na podstawie porozumienia

ze Starostwem Powiatowym dotacja celowa

na zakup księgozbioru (Porozumienie nr Or.I.0118-1/07

z 9 lipca 2007 r.) 10 000,00

- środki Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przekazane

w ramach programu Promocja czytelnictwa, priorytet I: Rozwój

księgozbiorów bibliotek (Umowa nr 13383/BN/2007 z dnia 13.08.2007 r.) 23 284,00

- dochody własne (usługi kserograficzne, Internet, sprzedaż prac dzieci) 3 138,00

Środki z budżetu wydatkowano m.in.. na:

- wynagrodzenia osobowe 214 583,00

w tym

płace 214 583,00

- zakup księgozbioru 55 111,12

- zakup energii 4 754,48

- czynsze za lokale 36 130,77

- prenumerata czasopism 12 441,55

- podróże służbowe 378,90

Od 01.01.2007 r. nastąpiła zmiana wynagrodzenia pracowników biblioteki – średnio o 5%.

Średnia płaca pracowników merytorycznych biblioteki w 2007 r. wynosiła 1744,- (9,75 etatu przeliczeniowego), a licząc wszystkich pracowników instytucji – 1663,43

ZBIORY BIBLIOTECZNE:

Na koniec 2007 księgozbiór Miejskiej i Gminnej biblioteki Publicznej w Prudniku liczył 113527 woluminów, z czego w 2007 r. przybyło 2343 książek, w tym:

- 2053 egzemplarzy (w tym 1985 książek i 68 zbiorów audialnych) z zakupu na ogólną kwotę złotych 55 111,15, w tym:

* 839 woluminów za 23 284,00 złote ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego wydatkowanych w ramach programu Promocja czytelnictwa, Priorytet I – Rozwój księgozbiorów bibliotek;

* 385 woluminów za 10 000,00 złotych ze środków Starostwa Powiatowego zgodnie z porozumieniem nr Or.I.0118-1/07 z dnia 9 lipca 2007 r.

- za zagubione – 3 egzemplarze o wartości 26,10

• z darów - 355 egzemplarze o wartości 7351,65

W 2007 r. ubytkowaliśmy 5053 egzemplarzy książek w wyniku selekcji (4727 egzemplarzy) oraz uporządkowania spraw związanych z zaległymi zwrotami (przedawnienie roszczeń)

Duża liczba ubytków wiąże się z podjęciem planowej i systematycznej selekcji księgozbiorów Biblioteki (centrala i filie), mającej na celu poprawę jakościową poprzez usunięcie pozycji niepotrzebnie zwiększających stan ilościowy zbiorów i zajmujących powierzchnię. Zgodnie z wytycznymi IFLA selekcja i zakupy winny prowadzić do wymiany księgozbioru co 10 lat Podejmując trud dokładnej rewizji i selekcji zbiorów przywołaliśmy słowa Jana Wołosza, iż „biblioteka publiczna [...] nie powinna przechowywać w swoich zbiorach materiałów zdezaktualizowanych, zbędnych, nie wykorzystywanych przez użytkowników”. Oczywiście, planowa selekcja zbiorów będzie kontynuowana w kolejnych latach i obejmie zarówno całość księgozbioru jak i czasopisma oraz zbiory audialne i medialne. Z selekcji wyłączone zostaną zbiory o specjalnym znaczeniu: nieliczne w naszych zbiorach wydawnictwa sprzed 1945 r., prudniczana oraz Księgozbiór Harry'ego Thürka.

Książki zakupione do zbiorów oraz przyjęte jako dary to przede wszystkim najbardziej poszukiwane tytuły i dziedziny, wybrane w oparciu o postulaty zgłaszane przez czytelników oraz dezyderatki: lektury szkolne oraz opracowania z ekonomii, prawa, nauk humanistycznych.

Nasi czytelnicy złożyli 11 zamówień na wypożyczenia międzybiblioteczne prosząc o sprowadzenie 28 tytułów książek z Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej, Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej i Biblioteki Głównej Uniwersytetu Wrocławskiego. Zrealizowaliśmy wszystkie zamówienia sprowadzając 18 książek (część tytułów była niedostępna bądź czas realizacji byłby zbyt długi wobec czego zamawiający rezygnował z danej pozycji).

Opracowano formalnie i rzeczowo 2150 egzemplarzy książek (ok. 1900 tytułów).

Prowadzono prace przy porządkowaniu katalogu alfabetycznego i rzeczowego tudzież tworzeniu katalogu komputerowego w programie Sowa.

Prenumerata prasy: 52 tytuły, w tym 10 dla dzieci i młodzieży, za ogólną kwotę 12 441,55.

UDOSTĘPNIANIE ZBIORÓW

W 2007 roku zarejestrowaliśmy 4545 czytelników, w tym w centrali 2756, filiach miejskich 908 i filiach wiejskich 881. 
Zanotowaliśmy 36 835 odwiedzin w bibliotece, z czego 24 778 w wypożyczalni, 5978 w czytelni, z czego 463 w czytelni internetowej, która, z przyczyn niezależnych od Biblioteki, była nieczynna w I kwartale, oraz 6079 innych odwiedzin (wystawy, wycieczki, lekcje biblioteczne itp.).

Naszym czytelnikom udostępniliśmy łącznie 90278 jednostek zbiorów bibliotecznych, w tym 70801 książek i 19477 nieoprawnych czasopism. Statystyka nie obejmuje zbiorów audiowizualnych, gdyż zostały one zakupione w grudniu 2007 i Gromadzenie nie przekazało ich jeszcze poszczególnym agendom. Cieszy widoczny wzrost udostępnień prasy, co świadczy iż prowadzony przez nas monitoring korzystania z poszczególnych tytułów i zmiany wprowadzane w prenumeracie pozwalają z jednej strony zracjonalizować jej koszty, z drugiej zaś uatrakcyjnić ofertę dla czytelników

Szczegółowe dane dot. udostępnień w poszczególnych agendach przedstawia poniższa tabela:

DZIAŁALNOŚĆ INFORMACYJNO-BIBLIOGRAFICZNA

Wszystkie agendy biblioteki oferują czytelnikom usługi informacyjne a koordynatorem tej działalności jest Czytelnia Miejskiej i Gminnej Biblioteki Publicznej w Prudniku przy ulicy Zamkowej. Z usługi tej korzystają przede wszystkim uczniowie i studenci jak również osoby dokształcające się. W 2007 roku wszystkie agendy biblioteczne udzieliły 4179 informacji, w tym 771 bibliotecznych, 529 bibliograficznych oraz 2572 faktograficznych (Czytelnia odpowiednio: 2315, 11, 24 i 2280, w tym 463).

W Czytelni mieści się lokalny Punkt Informacji Europejskiej oraz Punkt Informacji o Prudniku i Miastach Partnerskich. Zasoby obu Punktów są wzbogacane poprzez zakupy oraz dzięki współpracy z instytucjami zajmującymi się tą problematyką.

W Czytelni działa punkt internetowy, dzięki któremu wzbogacamy naszą ofertę informacyjną o wyszukiwanie informacji w światowej sieci www. Zasady korzystania z internetu reguluje Regulamin czytelni internetowej.

POPULARYZACJA KSIĄŻKI I CZYTELNICTWA

 W 2007 roku Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna oprócz swej podstawowej działalności polegającej na gromadzeniu, opracowaniu i udostępnianiu zbiorów, zorganizowała 577 imprezy dla dzieci oraz dorosłych, w tym:

- spotkania autorskie: 8 dla dorosłych () i 2 dla dzieci ();

- odczyty i pogadanki: 12 dla dorosłych i 25 dla dzieci;

- dyskusje nad książką: 25 dla dorosłych i 34 dla dzieci;

- głośne czytanie: 41 spotkań dla dzieci;

- konkursy: 5 dla dorosłych i 59 dla dzieci;

- lekcje biblioteczne: 32 dla dzieci;

- 5 wieczorów baśni;

- wycieczki do biblioteki: 16 dorosłych, 20 dzieci;

- inne imprezy czytelnicze: 45 dla dorosłych oraz 79 dla dzieci.

Ponadto przygotowaliśmy 80 wystawek dla dorosłych i 39 dla dzieci oraz 20 wystaw, eksponowanych w korytarzu MiGBP w Prudniku, w filii w Rudziczce, Przechodzie, PG nr 2 w Prudniku oraz Oddziale dla Dzieci.

Wszystkie nasze działania mają na celu pozyskanie nowych czytelników, zarówno wśród dzieci i młodzieży, jak i osób starszych i będą – m.in. dzięki nowym inicjatywom Instytutu Książki – kontynuowane w 2008 r. i latach następnych.